مطالعات جامع و تفصیلی و تهیه طرح آماده سازی شهرک مسکونی – خدماتی کارکنان پتروشیمی مکران

خلاصه پروژه

هدف اصلي از ايجاد شهرک مسکوني- خدماتي کارکنان شرکت پتروشيمي مکران، جذب و نگهداشت نيروي کار مورد نياز صنايع پتروشيمي از نقاط مختلف جغرافيايي و تأمين نيازهاي سکونتي- خدماتي آنها در محدوده منطقه چابهار (محدوده طرح) مي‌باشد. همچنين در ارائه تصوير و چشم‌انداز آينده‌ اين شهرک، مولفه‌هاي مهمي همچون مستقل و پايدار بودن از اهداف تعيين شده اين طرح بوده است. اين امر بدان معني‌است که شهرک مورد بررسي، لزوماً مي‌بايست نيازهاي اصلي و اوليه خود را در محدوده تعيين شده تأمين نمايد و براي تداوم حيات اقتصادي و اجتماعي خود وابستگي صرف به مراکز پيرامون نداشته باشد. خصيصه ديگر هدف‌گذاري براي اين شهرک، تقويت عملکرد فراشهري آن است. گرچه اين هدف در قياس با اهداف ذکر شده قبلي به لحاظ درجه اهميت براي ساکنان آتي آن، از اولويت برخوردار نيست، اما پتانسيل‌هاي محيطي طرح و پشتوانه‌سازي براي استقلال شهرک در آينده بطور حتم نياز مبرم به استفاده از منابع محيط پيرامون از جمله محيط دريا و جنگل‌هاي مانگرو دارد که در مجاروت طرح و در حوزه نفوذ مستقيم آن دارد. لذا با توجه به اصول شناخته‌شده شهرسازي در دوران معاصر که تأکيد بر روابط متقابل سکونت‌گاه‌ها بويژه شهرها با پيرامون خود دارد و ادامه حيات شهر و نيز منشأ بسياري از تحولات دروني آن را در محيط پيرامون جستجو مي‌کند، ناگزير مي‌بايستي عناصر و پديده‌هاي طبيعي و انساني پيرامون بالاخص اراضي بلافصل طرح را به عنوان عوامل تأثيرگذار بيروني (فرصت- تهديد) مورد بازبيني و مطالعه قرارداد.

بدين ترتيب اهميت هدف اخير يعني تقويت نقش فراشهري اين شهرک تا حدود زيادي روشن مي‌گردد. از سوي ديگر شهرک مسکوني- خدماتي مکران به مانند هر نقطه جمعيتي ديگر بايستي از پايداري لازم براي تداوم بقاء خود برخوردار باشد که اين ويژگي در بخش تدوين اهداف ارائه شده است. در واقع توسعه پايدار شهرک يکي از اهداف کلان و پايه‌اي در اين مطالعات شناخته مي‌شود که در ابعاد مختلف قابل تحقق است. مثلا در بعد اجتماعي، مفهوم پايداري به دنبال ايجاد جامعه‌اي متوازن و متعادل است که ساکنان آن با حداکثر تعامل و روابط اجتماعي متقابل و نيز حداقل تنش‌ها و تضادهاي فرهنگي، قومي و اجتماعي و به نوعي همبستگي و دوري از انزوا و تبعات رواني و جسماني ناشي از آن (که در بيشتر نوشهرها و مراکز جمعيتي جديد بويژه در نقاط دوردست جغرافيايي به چشم مي‌خورد) مي‌باشد.

پايداري سيستم در بعد اقتصادي، کالبدی و مکانی، زیست محیطی و … به عنوان مهم‌ترین اصول طراحی مبنای پروژه بوده است . پایداری اقتصادی از طریق تقویت گردشگری و استقرار خدمات و تاسیسات،  با اتکا به جنگل و دریا و توسعه دانشگاهي، آموزشي و تحقيقات نوين، ايجاد پارک‌هاي علمي، فن‌آوري، توسعه شيلات، محقق خواهد شد تا از وابستگی صرف به پتروشیمی پرهیز شود. براي ايجاد همبستگي اجتماعي و کاهش تبعات مخرب زندگي صنعتي آن هم در يک محيط دورافتاده و محروم نياز به توزيع متوازن خدمات در سطح شهر و ايجاد فضاهاي همگاني و محيط‌هاي پاسخده با سيما و منظر شهري ارتقاء يافته و با کيفيت مي‌باشد. بررسي‌ها در بعد زيست‌محيطي شهرک از دو زاويه اهميت دارد. يکي از ديد تأثيرپذيري شهرک از عوامل بيروني و ديگري از منظر تأثيرگذاري شهرک بر محيط پيرامون. يعني کاهش اثرات مخرب زيست محيطي بر محيط سکونتي شهرک از قبيل کاهش اثرات مخاطرات طبيعي همچون سيل، زلزله، سونامي و …، آلاينده‌هاي صنعتي مانند آلودگي ناشي از گازها و سموم شيميايي، فاضلاب‌هاي صنعتي، (آلودگي آب، هوا و …)، آلاينده‌هاي طبيعي مانند ريزگردها و وزش بادهاي نامطلوب و جز آن از جمله اهداف تحقق پايداري در محيط تأثيرپذير (شهرک مسکوني) مي‌باشد و کاهش اثرات مخرب انساني تأثيرگذار بر محيط پيرامون ناشي از فاضلاب‌هاي خانگي، بيمارستاني و نيز توسعه فيزيکي محيط شهر در اراضي جنگلي و تغيير و تبديل کاربري‌هاي سبز، زراعي و مانند آن به کاربري‌هاي شهري (تأثير نامطلوب شهرک بر اراضي پيرامون) هر دو با موضوع پايداري شهرک از بعد محيط زيست در ارتباط است.

بر اين اساس ساختار و پيکربندي شهرک مسکوني- خدماتي مکران بر دو عملکرد کلان شامل عملکرد سکونتي- خدماتي و عملکرد گردشگري استوار شده است. محور اصلي و شاخص جداکننده اين دو عملکرد به لحاظ کالبدي، محورخور موجود در محدوده طرح مي‌باشد که با امتداد غربي- شرقي به عنوان کمربند مياني شهرک محدوده را به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم کرده است و چند پیکره اصلی آن به صورت زیر خواهد شد.

-پيکره مسکوني:

-پيکره تفريحي- توريستي

– پيکره فعاليت