کتابخانه مرکزی رشت

خلاصه پروژه

سرزمین گیلان سرسبز و سرافراز وپربرکت بر شانه فلات ایران نشسته است.این سرزمین گذشته ای باشکوه را  در پیش چشم تاریخ میهن ما ترسیم می کند. اما به جز آن این سرزمین در طول زمان مهد دلاوری ها، تلاش ها ، دانشوری ها  و تمدن سازی ها بوده است.وجود جنگل های فراوان و انبوه در منطقه  درگذشته مانع از آن شده است که بناهای متمرکز،متعلق به هزاره های دوم پیش از میلاد و پیش از آن بدست آیند.اما اینها همه مانع از شناخت قدمت زیاد و تمدن با ارزش گذشته سرزمین گیلان نیست.

مطالعات باستان شناسی نشان می دهند که محققا پیش از ورود آریاییها از آسیای مرکزی به فلات ایران (از شمال شرق و شمال غرب) و اسکان شاخه ای از ایشان در گیلان، در این منطقه اقوامی می زیسته اند شماری از این اقوام امروز به نام ماروها، کاروسیها ، گیل ها و کاسپیها شناسایی شده اند.بنابراین به جز جاذبه طبیعی سرزمین گیلان برای اقوام مهاجر ، باید بپذیریم که پیشینه سکونت و آبادانی در این استان زیبا و سرسبز به سال های خیلی دوری می رسد.

سرزمین گیلان به خاطر برخورداری از شرایط طبیعی(کوهستانی-جنگلی) در اعصار گذشته همواره پاسدار تمدن و فرهنگ خود، به مثابه جزیی از تمدن ایرانی بوده است. پس از اسلام سرزمین گیلان مرکز مقاومت ظلم و جهل بود، و دیلمیان که از این سرزمین برخاستند با قبول آیین تشیع به احیای یک حکومت ایرانی فراگیر،  ازخوزستان تا فارس و بلوچستان و از ری تا خراسان و سیستان و از مازندران تا آذربایجان ، توفیق یافته که بتواند به یک آرمان ملی مذهبی قوی تبدیل شود.یادگار های عمرانی عضد الدوله دیلمی امروز  به بناهای برجسته تاریخی تبذیل شده اند. آل بویه و آل زیار نمونه های درخشان تمدن ، دانش و سنگر میهنی هستند.

 در زمان خلفای عباسی و پس از حمله مغول گیلان نه از مقاومت و نه از گسترش تمدن ایرانی فروگذار نکرد.اگر دوره معاصر را از نهضت نوسازی و ترقی خواهی امیرکبیر بگیریم مردم گیلان در آن نقش و همکاری داشته اند.در جنبش مشروطه ، مردم گیلان یکی از فاتحان تهران (سپهدار تنکابنی) را در کنار سردار اسعد و ستارخان به انقلاب تقدیم کردند.پس از آن در جریان جنبش جنگل آزادی خواهان با الهام از اندیشه های ملی مذهبی و ترقی خواهی همسایه شمالی و بالاخره با انتقال ارزش های تمدن پیشرفته به داخل، و با رهبری  کوچک خان جنگلی توانستند نقشی جاودانه در تاریخ ایفا کنند.

گیلان به ویژه شهرهای رشت،انزلی،لنگرود،طالش(هشتپر)، آستارا و تنکابن همیشه مرکز باروری ارزش های  فرهنگی ، علمی بوده است.این شهرها دروازه های اصلی عبور علم و تمدن از شمال و غرب کشور به شمار می آمده اند، ضمن آنکه خود سنگر های پرتوان دفاع از آرمان های انقلابی و مبارزات اجتماعی بوده اند. در جریان جنبش ملی کردن نفت و مبارزه های عدالت خواهانه و ضد استبداد همیشه مردم گیلان بویژه مردم رشت بر صفحه های درخشان تاریخ ایران خوش درخشیده اند. مردان ادب دوست و بزرگواری چون پورداود و استاد معین نمونه هایی از تلاش گیلانی ها برای احیای زبان فارسی به شمار می آیند.

جریان مبارزات ضد استبدادی و ضد امپریالیستی در انقلاب اسلامی ایران نشان داد که مردم ایران حق دارند گیلانی ها بویژه ساکنان رشت را نمونه های عالی خود و اخلاق و شجاعت به حساب آورند.

به واقع دریغ است که شهر رشت ، مرکز گیلان از داشتن یک کتابخانه مرکزی مدرن و بسیار فعال و گسترده و پر ارتباط محروم باشد.این کتابخانه نه تنها در پاسخ به اهمیت و نیازهای فرهنگی گیلان،بلکه باید در ارتباط با توقع مردم ایران و اصل ادب و فرهنگ از گیلانی ها شکل بگیرد.